سازهای بادی

انسان‌های اولیه دریافتند که با دمیدن روی برگ‌ها، چوب‌ها و شاخ حیوانات می‌توانند. صدای بلند و زیبایی تولید کنند. در واقع سازهای بادی یکی از قدیمی‌ترین آلات موسیقی است. که بشر توانسته با دستان خود بسازد تا جایی که بر اساس کشفیات باستان‌شناسان، ابزاری که از سوراخ‌کردن استخوان حیوانات به‌دست‌آمده است یکی از سازهای قدیمی‌ترین انواع این ابزارها با افزایش دانش بشر و گذشت زمان، انواع ساز بادی ساخته شد، اما ریشه سازهای بادی امروزی به خود ساز بادی اولیه برمی‌گردد. از این سازها معمولاً در مراسم مختلف عامیانه، رزمی و مذهبی استفاده می‌شود. و در رقص‌ها رایج بوده است. شاعران و عرفاً نیز در آثار خود از تأثیرات روحی و روانی آن بر انسان و درمان بیماری‌های روانی بسیار سخن گفته‌اند.

در این میان نی انبان یکی از قدیمی‌ترین سازهاست. انسان‌های اولیه از نی برای ساختن آلات موسیقی استفاده می‌کردند و می‌توان گفت که نی یکی از قدیمی‌ترین آلات موسیقی است که توسط بشر ساخته شده. و در کشورهای مختلف برای مراسم مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد. همچنین فلوت یکی از قدیمی‌ترین سازهای بادی است. که درگذشته از چوب ساخته می‌شد؛ اما امروزه دیگر به مواد آن توجهی نمی‌شود. و نحوه تولید صدا مهم است.

سازهای بادی چیست

سازهای بادی به سازهایی گفته می‌شود. که با دمیدن هوا در آنها صدا ایجاد می‌شود. در واقع این سازها دارای لوله‌ها یا مجاری توخالی هستند. که صدا را از دمیدن نوازنده به دهان یا دست‌ها ایجاد می‌کنند. در سازهای بادی، زیروبمی موسیقی با چرخش هوا در لوله‌ها و دریچه‌ها و دکمه‌های موجود در این لوله‌ها تغییر می‌کند. تغییر گام یا نواختن نت‌ها نیز با باز و بسته کردن کلیدها یا سوراخ‌های روی ساز یا با تغییر موقعیت لب‌ها و دهان نوازنده اتفاق می‌افتد. این ابزار درگذشته از چوب ساخته می‌شد، اما امروزه از مواد دیگری نیز استفاده می‌شود. از این نوع سازها در انواع کنسرت‌ها، ارکسترها، گروه‌های جاز و گروه‌های نظامی مذهبی استفاده می‌شود. امروزه نیز از سازهای بادی هر منطقه برای خواندن آوازهای محلی و در مجالس شادی استفاده می شود.

انواع سازهای بادی

باتوجه‌به ساختار و نحوه تولید صدا، این سازها را می‌توان به دودسته سازهای بادی چوبی و برنجی تقسیم کرد. که هر دو از دمیدن هوا صدا تولید می‌کنند. با این تفاوت که در سازهای چوبی صدا از ارتعاش نی از لبه تیغه یا دهان ایجاد می‌شود. در برنج، صدا از ارتعاش لب‌های نوازنده در داخل قطعه دهانی ایجاد می‌گردد. بنابراین در این نوع سازها متریال به‌کاررفته در ساخت آن ملاک طبقه‌بندی نیست، بلکه ساختار ساز و نحوه تولید صدا است. که آنها را به دودسته سازهای بادی چوبی و چوبی تقسیم می‌کند.

سازهای بادی چوبی

سازهای بادی در اندازه‌های مختلف وجود دارند. در میان این سازها، فلوت و کلارینت اندازه کوچکی دارند، اما باسون و ابوا بزرگ و ظریف هستند. و نیاز به نگهداری دقیقی دارند. از این نوع سازها علاوه بر سبک کلاسیک در سبک‌های موسیقی جاز، فولک و پاپ استفاده می‌شود. در این سازها صداها و نوسانات با ارتفاع‌های مختلف توسط سوراخ‌های کوچکی که در امتداد بدنه‌ساز وجود دارد ایجاد می‌شود. و در واقع نوازنده با گذاشتن انگشت خودروی آنها صدا را ایجاد می‌کند.

که سازهای بادی چوبی به 3 دسته بی زبانه، تک زبانه و دوزبانه تقسیم می‌شود.

سازهای برنجی

صدا در این نوع سازها از ارتعاش نی و تماس و ارتعاش لب‌های نوازنده در داخل دهنی تولید می‌شود. این سازها از برنج، مس و گاهی نقره ساخته می شوند. این سازها صدایی بلند و حجیم دارند. و نسبتاً بزرگ هستند، اما یادگیری آنها از قبل کار چندان سختی نیست. ترومپت، ترومبون، توبا و کر برخی از این سازها می‌باشد. کمترین صدای این خانواده را می‌توان به ترومپت ساز بادی برنجی نسبت داد. ساز بادی برنجی از انواع سازهای بادی ارکسترسمفونیک هستند. برای تضعیف صدا و تغییر رنگ صدا از قطع در این سازها استفاده می‌شود. و قدرت صوتی بالایی دارند. توبا کوچک‌ترین ساز در این خانواده است. و حجم صدای بالایی دارد. و برای تقویت صداهای بم عالی است.

تفاوت‌سازهای بادی برنجی و چوبی

نحوة تولید صدا در سازهای بادی چوبی و سازهای بادی برنجی متفاوت است. در بدنه ساز بادی تیغه های هوا قرار دارند که معمولاً لوله ها و مجراهای توخالی هستند. با دمیدن روی آنها و ارتعاش لوله ها و مجاری صدا تولید می شود. در نوع زبانه‌دار آن رنگ صدا، به طور عمده به‌وسیلة منافذ لولة ساز تعیین می‌شود، و اگرچه زبانه به‌تنهایی صدای جیغ مانند ایجاد می‌کند؛ اما برای تولید صدا تأثیر خاص خود را دارد. و نوازندگان حرفه‌ای وقت زیادی برای خیس کردن آن شکل‌دادن به آن صرف می‌کنند.
در سازهای برنجی نوازنده با ایجاد ارتعاش به درون کاسة دینی توسط لب می‌توانند صدای تولید کند. در واقع لوله‌ای که در این سازها موجود است. باعث می‌شود. از ارتعاش لب نوازنده صدا تولید شود.لوله به کار رفته در این سازها شکل مخروطی منحنی دارد. و شکل لوله‌ها در سرتاسر آن یکسان نیست و می‌تواند قیف مانند یا فنجان مانند باشند. در این نوع سازها برای اینکه صوتی بم‌تر داشته باشیم. باید سازی را انتخاب کنیم که دهانة گودتری داشته باشند.